Czy zdarzyło Ci się kiedyś natknąć na hasło "projektowanie uniwersalne" i zastanawiać się, co ono właściwie oznacza? Albo słyszałeś o "tekstach alternatywnych", ale nie miałeś pojęcia, do czego służą?
W gąszczu terminów związanych z dostępnością i niepełnosprawnością łatwo się pogubić. Dlatego stworzyliśmy słowniczek, który pomoże Ci zrozumieć te ważne pojęcia.
Znajdziesz tu proste i jasne tłumaczenia takich haseł jak:
Dostępność - co to znaczy i dlaczego jest tak ważna?
Projektowanie uniwersalne - jak tworzyć przestrzenie i produkty przyjazne dla wszystkich?
CODA - kim są osoby z tej społeczności?
Teksty alternatywne - po co je stosować i jak je pisać?
To tylko kilka przykładów - w naszym słowniczku znajdziesz wiele więcej przydatnych informacji!
Dzięki temu słownikowi:
Zrozumiesz lepiej potrzeby osób z niepełnosprawnością.
Dowiesz się, jak tworzyć bardziej przyjazne i inkluzywne środowisko.
Będziesz na bieżąco z najważniejszymi pojęciami z zakresu dostępności.
Gotowy na podróż do świata dostępności? ️
Sprawdź nasz słowniczek dostępności i odkryj, jak proste może być budowanie świata bez barier!
Projektowanie uniwersalne
Projektowanie uniwersalne to podejście projektowe, które ma na celu tworzenie budynków, przestrzeni i produktów dostępnych dla wszystkich użytkowników. Niezależnie od ich wieku, płci, umiejętności czy potrzeb. Jego głównym zadaniem jest zrozumienie wymagań każdego z odbiorców. Może to być na przykład wejście na poziomie parteru, bez progów czy schodów, dostępne na równi dla wszystkich.
Dostęp alternatywny
Alternatywny dostęp to usprawnienia, których zadaniem jest dać możliwość korzystania z danej usługi osobom z niepełnosprawnościami. Czym się różni od dostępności? Dostępnością jest na przykład rampa umożliwiająca samodzielny podjazd osobie poruszającej się na wózku. Ale gdy rampa istnieje, ale jest zbyt stroma, aby samodzielnie pod nią podjechać - wtedy spotykamy się z alternatywnym dostępem. Możemy poprosić o pomoc pracownika, żeby nam pomógł, jednak musimy wtedy wykonać dodatkową czynność, która nie obowiązuje reszty użytkowników. Ustawa o zapewnianiu dostępności nie traktuje dostępu alternatywnego jako realizowania dostępności.
Dostępność
Dostępność to równość w dostępie do informacji i usług dla wszystkich niezależnie od umiejętności, lokalizacji czy też braku odpowiedniego sprzętu lub oprogramowania. Jest to, chociażby projektowanie stron internetowych z użyciem takich kolorów, które są wyraźnie czytelne również dla osób z daltonizmem. Większość rozwiązań, z których dziś chętnie korzystają wszyscy, pierwotnie tworzona była z myślą o osobach z różnymi potrzebami, na przykład autobusy niskopodłogowe czy antypoślizgowe nawierzchnie.
Racjonalne usprawnienie
Racjonalne usprawnienie to wszelkie zmiany, które mają na celu umożliwienie OzN korzystanie ze wszelkich praw człowieka na zasadzie równości z innymi osobami. To pozbywanie się już istniejących barier. Może się to przejawiać zainstalowaniem pochylni czy podnośnika, tak by umożliwiać samodzielne i niezależne korzystanie z wszystkich obiektów i przestrzeni.
PJM
Polski Język Migowy. PJM jest często pierwszym językiem dzieci, których obydwoje lub jedno z rodziców są Głusi. W Polsce używa go od 40 do 50 tysięcy osób. Polega on na komunikowaniu się przez wykonywanie określonych znaków odpowiadających słowom oraz stwierdzeniom.
Wbrew temu, w co wierzy wiele osób, nie ma czegoś takiego jak jeden uniwersalny język migowy. Wiele państw na świecie posiada nie tylko swój język foniczny, ale również swój własny język migowy.
IS
IS czyli International Sign, nazywany również gestuno. To międzynarodowy sposób komunikacji osób g/Głuchych i niesłyszących. Powstał w celu ułatwienia komunikacji wizualno-przestrzennej pomiędzy osobami z różnych państw. Nie jest to jednak język w pełni kompletny i nie zastąpi krajowych wersji języka migowego. Sprawdza się natomiast przy międzynarodowych kontaktach osób g/Głuchych.
Pętla indukcyjna
Pętla indukcyjna to system wspomagania słuchu u osób słabosłyszących lub niesłyszących lub g/Głuchych korzystających z aparatu słuchowego, lub/i implantu słuchowego. Polega on na bezpośrednim połączeniu, na
przykład mikrofonu przewodnika lub uczestnika konferencji, bezpośrednio z aparatem słuchowym/implantem. W ten sposób do użytkownika aparatu/ implantu dociera jedynie potrzebny sygnał. Wszelkie zakłócenia z otoczenia są usuwane.
Audyzm
Audyzm to problem, którego wiele osób nie jest świadoma. Jest to dyskryminacja osób g/Głuchych i powielanie szkodliwych stereotypów. Audyzm może rodzić przekonania, że g/Głusi nie są w stanie sami kierować w pełni swoim życiem oraz że potrzebują wsparcia innych, aby normalnie funkcjonować.
Audyzm jest trochę jak rasizm, tylko że dotyczy ludzi g/Głuchych. Zakłada wyższość ludzi słyszących.
Osoba g/Głucha
Skąd pisownia z małą lub wielką literą G? Osoba głucha (pisana małą literą) to spojrzenie na osobę, głównie pod kątem medycznym, szczególnie gdy osoba ta czuje silną przynależność do środowiska osób słyszących.
Inaczej jest gdy piszemy osoba Głucha (wielką literą) - te osoby czują się mniejszością, mają swoją tożsamość, tradycje i kulturę.
Osoba Głucha może posługiwać się jedynie językiem migowym, może mówić fonicznie i migać, może nosić implant słuchowy. Może pochodzić z rodziny osób Głuchych. Każdy ma prawo czuć się Głuchy (przez wielkie G).
Osoba głuchoniema
To bardzo obraźliwe nazwanie osoby g/Głuchej lub słabosłyszącej. Z określeniem spotykamy się od lat, a środowisko osób słyszących często jest przekonane, że właśnie tak należy nazywać osoby g/Głuche. Jednak to właśnie określenie głuchoniemy/a jest błędne. Sugeruje ono że osoby g/Głuche nie mówią i nie mają swojego języka.
Głusi mówią, mają swój język, którego to my - osoby słyszące - nie rozumiemy.
Czy widząc rozmawiającą ze sobą grupę na przykład finów lub hiszpanów - powiemy o nich, że są niemi - bo nie rozumiemy o czym rozmawiają? No właśnie…
CODA
To określenie znane nam z języka angielskiego - Child of Deaf Adults, czyli słyszące dzieci, niesłyszących rodziców (rodzica). Po raz pierwszy określenia tego użyła Millie Brothers, założycielka pierwszego na świecie Stowarzyszenia CODA, w 1984 roku.
CODA uważani są za część świata i kultury Głuchych, zarówno z powodu częstotliwości używania przez nich języka migowego jak i ich aktywnego udziału w życiu społeczności osób g/Głuchych.
Czasami CODA nazywani są łącznikami między Głuchymi i słyszącymi.
Alfabet Lorma
Alfabet Lorma to system znaków dotykowych, który służy osobom głuchoniewidomym do komunikowania się. Został stworzony w XIX wieku przez Hieronymusa Lorma. Polega on na kreśleniu linii lub stawianiu punktów na dłoni drugiej osoby odpowiadających poszczególnym literom alfabetu. Alfabet Lorma bardzo rzadko jest używany jako pierwsza metoda komunikacji.
Alfabet Braille’a
System wypukłych kropek odczytywanych dotykiem, używany przez osoby z wadami wzroku. Został on wynaleziony w XIX wieku przez Louisa Braille'a.
Alfabet składa się z 63 znaków, z których każdy jest kombinacją sześciu wypukłych punktów. Podstawową komórką brajlowską jest właśnie sześciopunkt.
TGSI
Tactile Ground Surface Indicators - to system wypukłych elementów umieszczonych na chodnikach i innych nawierzchniach, które służą osobom niewidomym i słabowidzącym do orientacji w przestrzeni.
TGSI składają się z różnych rodzajów elementów, np. guzków, pasków lub kopułek. Elementy te są rozmieszczone w określony sposób, aby przekazywać różne informacje, np. o zbliżającym się skrzyżowaniu, schodach lub wejściach do budynków.
Tekst alternatywny
Tekst alternatywny, nazywany również atrybutem alt, to krótki opis zdjęcia umieszczony na stronie internetowej. Ma on na celu zastąpienie obrazu na przykład dla osób korzystających z czytników ekranu. Tekst alternatywny jest ważnym elementem strony internetowej, który poprawia jej dostępność i użyteczność dla wszystkich użytkowników.
Jakie jeszcze hasła powinniśmy wytłumaczyć?
Część dalsza nastąpi!
Comments